Jak powstają banknoty

Treść artykułu

Projektowanie banknotu

W tym etapie przedstawiciele NBP, projektant banknotu, graficy, giloszerzy i eksperci od zabezpieczeń i technik druku z PWPW decydują o tym jak banknot będzie wyglądał i jak zostanie zabezpieczony przed fałszerstwem. Zabezpieczenia muszą być wkomponowane w grafikę banknotu i strukturę papieru.

Produkcja papieru

Zanim ruszą maszyny drukarskie musi powstać specjalny papier banknotowy. Jego głównym składnikiem jest bawełna. Banknot „600. rocznica urodzin Jana Długosza" powstał na innowacyjnym papierze, który pozwala na zastosowanie techniki grawerowania laserowego. To jeden z pierwszych tego typu banknotów na świecie.

Druk banknotów

Banknot drukowany jest przy użyciu kilku różnych technik druku. Najczęściej stosowane to staloryt, offset i sitodruk. Dzięki kombinacji wymienionych technik możliwe jest zastosowanie różnych zabezpieczeń, które są trudne do podrobienia.

Grawerowanie laserowe

Dzięki specjalnemu papierowi część zabezpieczeń oraz numeracja powstaje przy zastosowaniu lasera, który graweruje powierzchnię banknotu. Wykonane laserem elementy banknotu są wyczuwalne dotykiem. Jest to technika po raz pierwszy zastosowana przy produkcji polskich banknotów.

Jak powstają banknoty?

Decyzje o emisji banknotów podejmuje Narodowy Bank Polski. Ich produkcją zajmuje się Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych.
NBP i PWPW ściśle ze sobą współpracują, aby banknoty były doskonale zabezpieczone.
Projektowanie zaczyna się od wstępnego projektu szaty graficznej. Autorem wszystkich polskich banknotów obiegowych od 1974 r. jest Andrzej Heidrich, wybitny grafik i ilustrator. Jest on również twórcą projektu banknotu kolekcjonerskiego z wizerunkiem Jana Długosza.
Następnie NBP ustala z producentem listę zabezpieczeń, które muszą znaleźć się na banknocie. Graficy i giloszerzy z PWPW wkomponowują uzgodnione zabezpieczenia w grafikę banknotu.
W papierni PWPW powstaje specjalny papier banknotowy, którego podstawowym składnikiem jest bawełna.
Tak wygląda oczyszczona bawełna gotowa do dalszego przetwarzania.
Podczas formowania wstęgi papieru wytwarzany jest znak wodny oraz wprowadzana nitka zabezpieczająca.
Gotowe role papieru banknotowego czekają na pocięcie w arkusze.
Arkusze przygotowane do zadruku posiadają znaki wodne i nitki zabezpieczające. Papier do produkcji banknotu z wizerunkiem Jana Długosza posiada wyjątkowe właściwości – można na nim grawerować laserowo.
Banknot drukowany jest przy użyciu kilku różnych technik druku.
Etap drugi: sitodruk. Tą techniką została naniesiona farba zmienna optycznie, którą wykonany jest nominał banknotu – liczba „20”. Kolor zmienia się w zależności od kąta patrzenia.
Kolejną techniką drukarską jest staloryt, którym wykonuje się wyczuwalne dotykiem elementy banknotu.
Tak wygląda gotowa forma stalorytnicza umieszczona w maszynie drukarskiej.
Portret wydrukowany w technice stalorytu.
Zadrukowane arkusze banknotów przygotowane do grawerowania laserowego.
Specjalny papier pozwala na grawerowanie laserowe, czyli wypalanie laserem elementów graficznych.
Kod 2D wygrawerowany na przedniej stronie banknotu.
Na koniec banknoty są numerowane. W tym banknocie numeracja wykonana jest za pomocą grawerowania laserowego. Seria i numer wyczuwalne są dotykiem.
Strona przednia banknotu.
Strona odwrotna banknotu.

Kod 2D

Dwuwymiarowy kod typu 2D – informacja graficzna przedstawiona poprzez układ ciemnych i jasnych kwadratów. Po odczytaniu kodu za pomocą aplikacji użytkownik zostaje przeniesiony na stronę informacyjną banknotu. Kod został wygrawerowany laserowo tzn. wypalony na powierzchni specjalnego papieru zabezpieczonego.
Mikrodruki

Mikrodruki - napisy czytelne jedynie w powiększeniu znajdujące się na stronie przedniej i odwrotnej banknotu.
Ultrafiolet

Elementy graficzne widoczne w świetle UV na stronie przedniej – widoczny jest cytat z dzieła pt. „ROCZNIKI CZYLI KRONIKI SŁAWNEGO KRÓLESTWA POLSKIEGO" Jana Długosza w oryginalnym łacińskim brzmieniu.
Na stronie odwrotnej –widoczny jest logotyp NBP.